13 آوریل 2024 - تیازولیدین دیون ها (TZDs) دسته ای از داروها هستند که می توانند برای درمان دیابت نوع 2 با معکوس کردن مقاومت به انسولین که یکی از علائم اصلی این بیماری است، استفاده شوند. در حالی کهTZD ها در دهه 1990 و اوایل دهه 2000 بسیار محبوب بودند، در دهه های اخیر توسط پزشکان تجویز نمی شوند، زیرا مشخص شده است که آنها عوارض جانبی ناخواسته ای را از جمله افزایش وزن و تجمع مایعات اضافی در بافت های بدن ایجاد می کنند.

اکنون، محققان دانشکده پزشکی دانشگاه کالیفرنیا سن دیگو در حال بررسی چگونگی تفکیک اثرات مثبت این داروها از اثرات منفی آنها هستند که می‌تواند به ارائه درمان‌های جدید بدون عوارض جانبی قدیمی کمک کند. در مطالعه جدیدی که در Nature Metabolism منتشر شد، محققان کشف کردند که چگونه یکی از شناخته شده ترین داروهای TZD در سطح مولکولی کار می کند و توانستند اثرات مثبت آن را در موش ها بدون دادن خود دارو به آنها تکرار کنند.

دکتر Jerrold Olefsky، استاد پزشکی و معاون تحقیقات یکپارچه در UC San Diego Health Sciences، گفت: برای چندین دهه،TZD ها تنها داروهایی بودند که می توانستند مقاومت به انسولین را معکوس کنند، اما به دلیل عوارض جانبی آنها، دیگر به ندرت از آنها استفاده می شود. اختلال در حساسیت به انسولین علت اصلی دیابت نوع 2 است، بنابراین هر درمانی که بتواند در بازگرداندن ایمن حساسیت به انسولین موثر باشد، گام بزرگی به جلو برای بیماران خواهد بود.

عامل اصلی مقاومت به انسولین در دیابت نوع 2 چاقی است که علاوه بر اینکه باعث گسترش بافت چربی می شود، باعث التهاب سطح پایین نیز می گردد. این التهاب باعث می شود نوعی از سلول های سیستم ایمنی به نام ماکروفاژها در بافت چربی تجمع یابند، جایی که می توانند تا 40 درصد از تعداد کل سلول های بافت را تشکیل دهند.

هنگامی که بافت چربی ملتهب می شود، این ماکروفاژها نانوذرات ریزی را آزاد می کنند که حاوی دستورالعمل هایی برای سلول های اطراف به شکل microRNA هستند، قطعات کوچکی از مواد ژنتیکی که به تنظیم بیان ژن ها کمک می کند. این کپسول‌های حاوی microRNA که اگزوزوم نامیده می‌شوند، در گردش خون آزاد می‌شوند و می‌توانند از طریق جریان خون حرکت کنند تا توسط بافت‌های دیگر مانند کبد و ماهیچه‌ها جذب شوند. این می تواند منجر به تغییرات متابولیک متنوع مرتبط با چاقی، از جمله مقاومت به انسولین شود. در مطالعه ی حاضر، محققان می‌خواستند بفهمند که چگونه داروهای TZD که مقاومت به انسولین را بازیابی می‌کنند، بر این سیستم اگزوزوم تأثیر می‌گذارند.

محققان گروهی از موش های چاق را با یکی از داروهای گروه TZD به نام روزیگلیتازون، درمان کردند. این دارو موش‌ها را به انسولین حساس‌تر کرد، اما دچار اضافه وزن و تجمع مایعات اضافی در بافت های آنها شد که از عوارض جانبی شناخته شده ی روزیگلیتازون است. با این حال، با جداسازی اگزوزوم‌ها از ماکروفاژهای بافت چربی موش‌هایی که این دارو را دریافت کرده بودند و تزریق آن‌ها به گروه دیگری از موش‌های چاق که روزیگلیتازون را دریافت نکردند، محققان توانستند اثرات مثبت روزیگلیتازون را بدون اثرات منفی به موش های گروه دوم منتقل کنند.

دکتر اولفسکی، گفت: "اگزوزوم‌ها به اندازه خود دارو در معکوس کردن مقاومت به انسولین مؤثر بودند، اما بدون عوارض جانبی مشابه". این نشان می دهد که اگزوزوم ها در نهایت می توانند التهاب مرتبط با چاقی و مقاومت به انسولین را با دیابت مرتبط کنند.همچنین به ما می گوید که ممکن است بتوانیم از این سیستم برای افزایش حساسیت به انسولین استفاده کنیم.

محققان همچنین توانستند میکرو RNA خاصی را در اگزوزوم ها شناسایی کنند که مسئول اثرات متابولیکی مفید روزیگلیتازون است. این مولکول که miR-690 نام دارد، در نهایت می تواند در درمان های جدید دیابت نوع 2 مورد استفاده قرار گیرد.

دکتر اولفسکی، گفت: «احتمالاً تولید اگزوزوم‌ها به‌عنوان یک درمان عملی نیست، زیرا تولید و تجویز آن‌ها دشوار است، اما دانستن اینکه چه چیزی باعث اثرات مفید اگزوزوم‌ها در سطح مولکولی می‌شود، ساخت داروهایی را امکان‌پذیر می‌کند که بتوانند این اثرات را تقلید کنند. همچنین سوابق زیادی برای استفاده از خود  microRNAها به عنوان دارو وجود دارد، و این احتمالی است که ما را در مورد تحقیق بیشتر بر روی miR-690 در آینده هیجان‌زده می کند.»

منبع:

https://www.news-medical.net/news/20240413/Restoring-insulin-sensitivity-without-TZD-side-effects.aspx